شهرستان سراب | |
---|---|
اطلاعات کلی | |
کشور | ایران |
استان | آذربایجان شرقی |
مرکز | سراب (شهر) |
سال شهرستان شدن | ۱۳۲۷[۱] |
مردم | |
جمعیت | ۱۳۲٬۰۹۴ نفر[۲] |
زبانهای گفتاری | ترکی آذربایجانی |
مذهب | شیعه |
جغرافیای طبیعی | |
مساحت | ۳٬۴۵۲ کیلومتر مربع |
دادههای دیگر | |
پیششماره تلفنی | ۰۴۳۱ |
شهرستان سراب به مرکزیت شهر سراب در استان آذربایجان شرقی ایران قرار دارد.
محتویات |
شهرستان سراب تا سال۱۳۲۴از بخشهای تابعه تبریز بوده اما در این سال به شهرستان درجه ۳ و۷دهستان و۱۸۰آبادی تبدیل شدو بعدها دهستان بزقوش (شهرستان میانه)از آن جدا شدهاست.سراب چون در کنار سراورود ساخته شده آن را سراو یا سراب نام نهاده اند. منطقه سراب از جمله مناطقی است که از دیرباز مسکونی بوده است. وجود کتیبه اورارتویی، تپه های باستانی و معابد سنگی در حومه این شهر نشان گر قدمت تاریخی منطقه است. سراب در دوره امپراتوری اورارتویی از جمله مناطق دارای تمدن شهر نشینی بود. حتی پاره ای از محققین و باستان شناسان بر این باورند که قبور پراکنده در اطراف و اکناف شهر سراب، قدمتی بیش از سنگ نبشته های اورارتویی دارند. آثار به جای مانده از فتوحات حکمرانان اورارتویی قدمت تاریخی این منطقه را به سال های 685-730 ق. م می رساند. مراکز تمدن عهد باستان، معمولا پس از ویرانی و انهدام در اثر حملات دشمنان، دوباره بازسازیی نمی شد، اما شهر سراب بعد از شکست اورارتوها، در دوران حکمرانی پارت ها نیز از رونق کافی برخوردار شد و مورد توجه حکم رانان پارتی بود. وجود تپه های باستانی، تل ها و سفالینه های کشف شده در منطقه، شاهد این مدعا است. در منطقه سراب آثار متعددی از جمله معابد سنگی، قلاع و یک چهار طاقی متعلق به دوران تمدن ساسانی بر جای مانده که مبین اهمیت آن، در دوره ساسانی است. مردم سراب در سال ۲۲ هجری بعد از از فتح اعراب به دین اسلام گرویدند. ناصرخسرو قبادیانی نیز در سفرنامهی خوداز سراب یاد کرده و عرض و طول آن را که با قدم سنجیده، قید کرده است.
سراب در حملهی مغول به سال ۶۱۷ هجری آسیب فراوان دید. قتل وغارت مغولان این شهررا ویران کردو جنگ شاه عباس و خلیل پاشادر صحرای سراب رخ دادهاست. در سال۱۰۳۴هجری قمری بیماری وبا جان گروه کثیری از مردم سراب را گرفت. در سال ۱۲۰۵هجری قمری به دستورآقامحمدخان قاجار سراب را ویران کردند. در سال ۱۲۴۲ هجری قمری نیز فتحعلی شاه مدتی برای تدارک جنگ با روس درسراب به سر برد.
بنا به اقوالی صادق خان شقاقی از روستای اشوشان (اسبفروشان؟) که در قلعهی بیجند شهرستان سراب مستقر بود پس از مرگ آقا محمد خان از برای فتح ایران برآمد تا قزوین را فتح کرد ولی در قزوین از فتحعلی شاه قاجار شکست خورد. صادقخان بیگلربیگی سراب و (همزمان با نادرشاه افشار، و فتحعلی خان قاجار پدربزرگ فتحعلی شاه قاجار) از سرداران سلطان حسین خان صفوی بود.
شهرستان سراب با مساحت ۳۵۶۰کیلومترمربع درجنوب شرقی استان آذربایجان شرقی واقع گردیدهاست.این شهرستان ازشمال به شهرستانهای مشکین شهروهریس - ازشرق به استان اردبیل - ازجنوب به شهرستان میانه و ازغرب به شهرستان بستان آباد محدوداست. ارتفاع این شهرستان از سطح دریا ۱۶۵۰متر میباشد.مساحت شهرستان سراب ۶/۷درصدکل مساحت استان راتشکیل میدهدکه ازاین لحاظ دررده ششم قرار دارد. براساس آخرین تقسیمات کشوری دارای دوبخش (مرکزی ومهربان) ۹ دهستان و۴ نقطه شهری به نامهای سراب- مهربان- شربیان ودوزدوزان میباشد.تعدادآبادیهای دارای سکنه شهرستان ۱۲۸می باشد.
شهرستان سراب به واسطهی قرار گرفتن مابین دو رشته کوه بزقوش در جنوب و ارتفاعات سبلان در شمال دارای آب و هوایی سرد و کوهستانی است که در تابستان معتدل و در زمستانها دارای آب و هوای سرد است. سراب یکی از نقاط سردسیر کشور به شمار میرود. تعداد روزهای یخبندان در سراب به طور متوسط۱۵۰ تا ۱۴۸ روز در سال است. مقدار بارندهگی سالانه از ۲۵۰ میلیمتر در نقاط پست تا ۴۸۰ میلیمتر در ارتفاعات متغیر است. محدودهی شهرستان سراب به جز در قسمتی کوچک از منتهیالیه شرق خود که آبخیز اصلی رودخانهی آجیچای است، نزولات جوی جاری شده در سطح این شهرستان از طریق ۱۰ شاخهی اصلی به سمت آجیچای سرازیر و توسط آن از منطقه خارج میشود.مهمترین رودخانههای جاری در منطقه عبارتنداز سوین، آغمیون، پسلر، و تاجیار که از دامنههای سبلان سرچشمه میگیرند واز شمال به جنوب جریان مییابند و رودخانه وانقچای از کوههای بزقوش سرچشمه گرفته و در جنوب سراب با پیوستن به سایر رودخانهها، آجیچای را تشکیل میدهد و در منطقهی مهربان، رودخانهی ارزنق به آنها ملحق میشود. رویهمرفته شهرستان سراب یکی از مناطق نسبتاً پرآب استان آذربایجان شرقی به شمار میرود و علاوه بر آبهای سطحالارضی تعداد ۱۳۵ [؟] حلقه چشمه و قنات نیز در منطقه وجود دارد. باید متذکر شد به دلیل خشکسالی سالهای اخیر، تعدادی از این چشمهها و قناتها خشک شدهاند. بالغ بر ۱۸۰۰ حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق نیز در سطح شهرستان وجود دارد که در فصل برداشت آب (فصل زراعی) جمعا ۱۶۸ میلیون مترمکعب آب از منابع زیرزمینی دراین شهرستان برای مصرف در امر کشاورزی برداشت میشود. به لحاظ وقوع خشکسالی در برخی نقاط، ارتفاع آبهای زیرزمینی حتی تا۲۰ متر کاهش یافته است.
این شهرستان با زمین هموار و حاصلخیز از نظر کشاورزی مستعد است. کشت محصولات کشاورزی زیر از عمومیت بیشتری برخوردار است. گندم، سیب زمینی، سبزیجات، حبوبات و باغهای سیب، گلابی، گردو و زردآلو از شهرت خاصی برخوردار است.
جمعیت شهرستان سراب بر اساس آمارگیری نفوس و مسکن سال ۷۵ بالغ بر ۱۴۸۸۳۱ نفر است که تعداد ۵۵۰۲۵ نفر یعنی ۳۷٪ در نقاط شهری و ۹۲۷۰۷ یعنی ۶۳٪ در نقاط روستایی ساکن بودهانداما بر اساس توزیع کالابرگ مرحلهی یازدهم تعداد جمعیت شهرستان ۱۴۷۷۱۳ نفر بوده است.[نیازمند منبع] بر اساس آمار سال ۸۵ جمعیت سراب برابر ۱۳۲۰۹۴ نفر بوده است. مرجع
مردم این شهرستان به ترکی آذربایجانی سخن میگویند.
دهستان فرکوش
شهرها: سراب
شهرها: مهربان، شربیان، اسبفروشان و دوزدوزان و داراب